قارنه روستای کوچکی است که در فاصله ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان اصفهان واقع در پناه گاه حیات وحش (پارک ملی) کلاه قاضی واقع شده است.
به دلیل قرار گرفتن کوه قارنه در غرب روستا آب و هوای این روستا خنک‌تر و مرطوب‌تر از روستاهای مجاور خود می‌باشد. آخرین روستای براآن جنوبی و دروازه ورودی منطقه جرقویه است.
در کنار روستا کوه قارنه قرار گرفته که بلندترین کوه منطقه و جزوی از رشته کوه‌های کلاه قاضی هست. نقل است که در دوران باستان، یکی از لنگرگاه‌های دریای بزرگ میانی ایران بوده است. قارنه دارای چندین قنات معروف بوده و مزارع پرباری داشته است. عمده محصولات آن پنبه، شبدر، چغندر، گندم و جو بوده و پیش از انقلاب خشخاش سلطنتی دربار را از مزارع قارنه تهیه می‌کرده‌اند. پس از انقلاب بر اثر خشک‌سالی و کمبود آب، قنات‌ها خشک شده و مردم به‌مرور به دیگر نقاط کوچ کرده‌اند.
در سال‌هایی نه چندان دور روستای قارنه از روستاهای پر رونق بوده است. بناها و عمارت‌های این روستا خشتی و گلی بوده و علی رغم گذشت سال‌های بسیار پرمخاطره همچنان پا برجا هستند.. شغل اکثر اهالی در حال حاضر کشاورزی، دامداری و کارمند در واحدهای اداری و صنعتی اطراف است.
روستای قارنه به‌عنوان یک روستای خان‌نشین، چند سرای اربابی دارد. در اطراف بافت کلی روستا نیز دیواره‌ای بلند و چند برج از خشت و گل هستند و در بعضی قسمت‌ها شواهدی از لاشه چینی‌های سنگین به چشم می‌خورد. این قلعه روستا چند خانهٔ اربابی با تزیینات بسیار پرکار نقاشی دیواری، تزیینات مقرنس، کاشی‌کاری هفت‌رنگ، گچ‌بری، آیینه‌کاری و نماسازی‌های آجری دارد. همچنین دارای چهار حیاط و هشتی‌های مرتبط با آن است و هر حیاط به‌جز فضای سبز، دارای چاه‌های آب، حوض و فواره است.
هستهٔ مرکزی روستا که چند عمارت خان‌نشین، منازل روستایی و رعیتی، کوچه‌ها، گذرها، ساباط‌های متعدد، مسجدی شبستانی و بدون تزئین و حمامی کوچک اما کامل و خوش‌ترکیب و حسینیه‌ای که توسط بارویی بلند و برج‌هایی چهار گوش و سه طبقه احاطه شده، این گمان را به باوری دل‌نشین تبدیل می‌کند که این روستا در صورت رسیدگی، آینده‌ای زیباتر از گذشته‌اش را می‌تواند در پیش داشته باشد.
برج و باروی روستا از جنس خشت و گل و پوشش کاه‌گل است و در بخش‌هایی از پی‌ها از لاچینی سنگی برای استحکام بیشتر آن استفاده شده است. دیواره کنگره‌دار قلعه در بخش خان‌نشین مرتفع‌تر از منازل روستایی هم‌جوار است و این ایده را به ذهن متبادر می‌کند که توجه بیشتری از نظر امنیت در برابر هجوم راهزنان و سارقان به آن می‌شده است. حتی در ساخت دیواره و برای سبک‌سازی کاهش بار در بالادست از تکنیک‌های کمیاب و هنرمندانه‌ای در کار با خشت و گل استفاده شده است.
آب انبار بزرگ این روستا که بیشتر شبیه یک دریاچهٔ فصلی است در زمان قدیم در طول سال پر آب بوده است، آبی که از طریق سیلاب‌ها و قنات‌ها تأمین می‌شده است. در هر حیاط به‌جز فضای سبزی که حالا دیگر تقریباً خشک شده‌اند، دارای چاه‌های آب، دستک، حوض و فواره است. همچنین در گوشه کنار و بر حسب نیاز طویله، مطبخ، اتاق‌های مهمان (گوشواره) و حتی مخفیگاه‌هایی برای درامان ماندن در برابر راهزنان در گذشته به چشم می‌خورد. با وجود آنکه زمان احداثش به دو تا پنج هزار سال قبل از اسلام باز می‌گردد، به آن موزهٔ معماری – روستایی کویری ایران می‌گویند، آن‌قدر که خشت و گل و کاه‌گلش را در ساخت ابنیه‌اش، باظرافت و زیبایی به کار برده‌اند.
آثار تاریخی روستا : بقایای قلعه، خندق بزرگ دریاچه‌ای، بنایی به نام دژ کوه، قنات‌های کهن
مهم‌ترین اثر این روستا خانه بزرگ اربابی متشکل از چند حیاط و ساختمان‌های مربوطه که قدمتی صفوی، زندی، قاجاری دارد. این خانه متعلق به خاندان فرخانی بوده و هم اکنون متروکه شده ولی آثاری چون : « شاه‌نشین آیینه کاری، حیاط باغ انگوری، حیاط باغ اناری، اتاق پنج دری، مطبخ، بارو و برج، دروازه ورودی، هشتی و سابات، حوض سنگی و … » در آن باقی مانده است. دیگر آثار روستا نیز غالباً صفوی و قاجاری می‌باشد. بقایای سه آسیاب آبی، یک آسیاب مال کش، یک یخچال زیر زمینی، حسینیه، مسجد، حمام، کوره زغال پزی، چندین خانه و برج و سنگر و قبرستان قابل مشاهده است.
