بیست غذای محلی شهر ورزنه

بیست غذا و نان محلی ورزنه

۱ – کال جوش:

پیاز را توسط روغن سرخ‌کرده و سپس یک قاشق آرد به آن اضافه می‌کنیم. سپس بعد زردچوبه، فلفل و نعنا  را در آن ریخته و به هم می‌زنیم. (در صورت تمکن مالی مغز گردو هم به آن اضافه می‌کنیم.) سپس آب کشک به آن اضافه کرده و منتظر می‌مانیم تا به مرحله جوش برسد اما اجازه نمی‌دهیم که بجوشد. سپس با نان خشک محلی مثل آبگوشت میل می‌کنیم.

۲ – گزری:

زردک را پوست می‌کنیم. سپس در یک قابلمه ریخته و گوشت قرمز چرب، عدس و آب به مقدار نیاز به آن افزوده و منتظر می‌مانیم تا بپزد سپس هنگام صرف مقداری رب انار بر روی آن ریخته و میل می‌کنیم. البته می‌توان به هنگام پخت مقدار کمی شکر هم به آن افزود.

۳- اوجیره (آب زیره):

در یک قابلمه پیاز را سرخ‌کرده و نمک و تره خشک  به میزان نیاز آب به آن اضافه می کنیم. سپس منتظر می‌مانیم تا به مرحله جوش خوردن برسد. سپس یک تخم‌مرغ را به آن اضافه می‌کنیم. چنددقیقه‌ای در حالت جوش صبر می‌کنیم. الآن غذا جهت میل کردن با نان خشک محلی آماده است. این غذا مقوی، ارزان و درعین‌حال دارای بوی بسیار خوشی هست.

۴- اوجیره رب نار:

پیاز را در یک قابلمه سرخ‌کرده و سپس مقداری آرد به همراه رب انار به آن اضافه می‌کنیم. سپس ۱۰ دقیقه‌ای آن را می جوشانیم. پس از آنکه جوشاندیم آن را با نان خشک محلی میل می‌کنیم.

۵- شولی آرتی:

پیاز را در یک قابلمه سرخ‌کرده و سپس آرد گندم را به‌اندازه نیاز با آن افزوده و تفت می‌دهیم. زردچوبه، فلفل، نمک و آب به‌اندازه نیاز (بسته به تعداد نفرات) به آن افزوده و منتظر می‌مانیم تا کاملاً حالتی به روانی سوپ عمل بیاید.

۶ – شولی دشو:

آرد گندم را داخل قابلمه با روغن تفت می‌دهیم. سپس در یک ظرف شیره انگور را با آب مخلوط کرده و سپس داخل قابلمه می‌ریزم. مخلوط را به هم زده و منتظر می‌مانیم تا بپزد و به حالت حلیم درآید.

۷ – شولی چی:

شولی چی یک نوع آش محسوب شده که محتویات آن برنج، عدس، و ماش می‌باشد. مواد مذکور را در یک قابلمه ریخته و به آن آب افزوده می‌شود. سپس به آن نمک و ادویه می افزایم و منتظر می مانیم که پخته می‌شود.

۸- شولی شیر:

پیاز را در یک قابلمه سرخ‌کرده و آرد و زردچوبه و نمک و مقداری آب به آن اضافه می کنیم. سپس به‌اندازه موردنیاز شیر به آن اضافه می‌کنیم.

۹ – دم پختی ارزن:

ارزن پوست‌کنده شده را داخل قابلمه ریخته و با اندازه یک‌بند انگشت در آن آب می‌ریزیم. سپس می‌جوشانیم تا آب آن مثل دم پخت کردن برنج تمام‌شده و دمی را بر روی آن قرار داده و منتظر می‌مانیم که دم بکشد.

۱۰ – اشکمبه:

سیرابی گوسفند را پس از شستن بدون کندن لایه بیرونی (پرزهای آن) خورد کرده و سپس با مقدری پیاز در قابلمه سرخ می‌کنیم. بعدازآن عدس، لوبیا قرمز، یک قاشق برنج، آلو خورشتی و چندین تکه چغندر و آب به مقدار نیاز به آن اضافه کرده و منتظر می‌مانیم تا بپزد. سپس با نان خشک محلی میل می‌کنیم. این غذا بسیار خوشمزه است و برای سرماخوردگی بسیار مفید است. 

۱۱- نون جوش:

شیر را داخل یک ظرف ریخته و می‌جوشانیم. سپس وقتی ۱۵ دقیقه‌ای جوشید نان خشک محلی خردشده را در آن ریخته و می‌گذاریم تا شیر کاملاً جذب نان شود. الآن غذا آماده است.

۱۲ – آش قرا:

اسفناج و برگ چغندر را داخل قابلمه ریخته و کمی آب به آن اضافه کرده و منتظر می‌مانیم تا با حرارت ملایم بپزد. سپس مقداری آرد گندم را داخل یک ظرف ریخته و مقداری آب به آن پاشیده و به هم می‌زنند. (آب نباید به‌اندازه‌ای باشد که آرد خمیر شود.) سپس آن را داخل یک غربال ریخته و با کشیدن دست بر روی آن به دانه های کوچک که از سوراخ غربال رد می‌شود تبدیل می‌کنند. سپس آن را داخل قابلمه‌ای که محتوی برگ اسفناج و چغندر است ریخته و آب به آن اضافه می‌کنند. بعدازآن نمک و فلفل، شوید و تره خشک را به آن افزوده منتظر می‌مانند تا این آش تشکیل‌شده از سبزیجات بپزد.

۱۳- آش ارزن:

ارزن پوست‌کنده را در یک ظرف با آب؛ نیم پخت می کنیم. سپس گوشت قرمز چرب را در یک ظرف دیگر با پیاز سرخ‌کرده و به ارزن اضافه می‌کنیم. سپس به مقدار نیاز آب اضافه کرده و منتظر می‌مانیم تا آش موردنظر عمل بیاید.

۱۴- قورمه:

متشکل از گوشت و چربی است که برای آماده کردن آن چربی گوسفندی (پی) را خردکرده و در یک دیگ مسی می‌ریزند. سپس گوشت (گوسفندی) را هم خورد کرده و به آن اضافه می‌کنند. سپس آن‌قدر حرارت داده تا چربی پی به روغن تبدیل‌شده و گوشت موجود در آن توسط این روغن سرخ‌شده و بپزد. قورمه را در دیزی‌هایی از جنس روی و یا سفال ریخته و درب آن بسته می‌شود و در طول سال و به‌خصوص در زمستان همراه با نان مصرف می‌کنند و یا در ساخت اوجیره (آبزیره) از آن استفاده می‌شود.

۱۵- دونیچی گندم:

گندم را پوست گرفته و داخل یک قابلمه ریخته به آن آب به‌اندازه کافی اضافه می‌کنند. سپس گوشت گوسفند با استخوان و چربی و یک عدد پیاز به آن اضافه کرده و منتظر می‌مانند تا بپزد و در نهایت به آن شیر اضافه می‌کنند.

۱۶- گدخته:

متشکل از نارگیل، خرماخرک، گردو، پسته، بادام، شیرینی نبات و به مقدار کم برنج.

نحوه پخت: مواد ذکرشده را در یک هاون ریخته و خرد می‌کنند. سپس در یک قابلمه ریخته با روغن تفت می‌دهند. سپس به آن آب اضافه می‌کنند و بعداً روی شعله ملایم گاز منتظر می‌مانند تا بپزد. این فرایند امکان دارد ۵ الی ۶ ساعت زمان نیاز داشته باشد و چند نان محلی خوشمزه!.

۱۷- نان کفته روغنی:

این نان متشکل از دو چانه خمیر هست که به‌صورت کپی (ابعاد کوچک) پس از ریختن روغن در یک دیزی و گذاشتن کپی در آن و قرار دادن دیزی در خاکستر داغ تنورهای سفالی درست می‌شود. این نان قیافه نان‌های شیرمال به خود گرفته و بسیار خوشمزه و دارای طعم و رنگ اشتهاآوری است.

۱۸ – نان کپیچی پیازی:

متشکل از خمیر، پیاز رنده کرده یا خورد کرده، گل‌رنگ، پیازچه و گشنیز و تره خشک که تمامی این‌ها با خمیر آماده‌شده مخلوط شده و توسط تنور به شکل نان محلی (کپی) پخته می‌شود.

۱۹- کپیچی چیزاله:

ترکیب خمیر با دانه های باقی‌مانده از آب‌کردن چربی گوسفندی که به شکل نان محلی (کپی) پخته می‌شود.

چیزاله: وقتی روغن از چربی گوسفندی (پی و دنبه) پس از حرارت دیدن حاصل شد ضایعات آن به شکل دانه‌هایی در ته ظرف باقی می‌ماند که به آن چیزاله و یا چزقاله می‌گویند.

۲۰ – نان پچ بندی:

درواقع همان خمیرهایی است که به هنگام پخت نان به‌صورت ناقص از تنور جداشده و می‌افتاد و تا مرز سوخته شدن پیش می‌رود. این خمیر به همراه خرده‌نان‌های ته سفره‌ها جمع‌آوری می‌شود و پس از اضافه کردن آب دوباره خمیر شده و مجدداً با تنور پخته می‌شود.

تهیه و تنظیم: احمد شهباز ورزنه