مشخصات بنا:
خانه نهنگی تودشک مانند اکثر خانه‌های سنتی ایران درون‌گرا و دارای حیاط مرکزی بوده که چهار طرف آن را اتاق‌های سه در و پنج دری تودرتو احاطه کرده است.بغیر از حیاط مرکزی، خانه دارای یک حیاط دیگر نیز می‌باشد که از آن به‌عنوان استراحتگاه چهار پایان و کارهای متفرقه استفاده می‌شده است. دو برج دیده‌بانی در دو طرف خانه نهنگی تودشک بیانگر عظمت بنا می‌باشد. در جبهه شمالی حیاط اصلی یک راهرو امکان دسترسی مستقیم به حیاط پشتی را ایجاد کرده است.
کل ساختمان (با در نظر گرفتن حیاط پشتی) کشیدگی شمالی – جنوبی دارد. نظام ارتفاعی بنا در دو جبهه شمال و غرب هم‌ارتفاع و در ۳۰/۶ متری از کف حیاط و در دو جبهه دیگر در ارتفاعی پایین‌تر، در حدود ۱۰/۵ متری از کف حیاط در نظر گرفته‌شده است. که این نظام هنوز هم حاکم می‌باشد.
خانه نهنگی تودشک در چهار طرف به گذرهای عبوری محصور می‌شود که در ضلع جنوب و شرق درب‌هایی ورودی امکان تردد ساکنین را فراهم می‌نماید. درب جنوبی، درب اصلی و درب شرقی جهت ورود به حیاط پشتی می‌باشد. در جبهه جنوب پس از گذر از درب خانه وارد هشتی ورودی شده که اینجا به واسطه یک دالان به حیاط مرکزی خانه خواهد رسید. در این دالان راه‌پله پشت‌بام نیز قرار دارد. در جبهه غربی، یک ایوان بزرگ که در آن یک پنج دری و دو سه دری مرتبط با یکدیگر وجود دارد، قرارگرفته است.
در جبهه شرقی حیاط نیز یک اتاق دو دری و دو اتاق سه‌دری به همراه ایوان و راهروهای ارتباطی فضای یکپارچه‌ای ایجاد کرده‌اند. همچنین دالان باریکی در این جبهه قرار دارد که در انتها به یک سرویس بهداشتی منتهی می‌شود.
در دو گوشه جنوب غرب و شرقی، فضاهای بزرگی با عملکرد انبار و در گوشه شمال غربی مطبخ همراه با چند اتاق به‌عنوان انبار مواد غذایی که با یک درب به حیاط پشتی نیز مرتبط بوده، تمام نیاز فضایی ساکنین را برآورده می‌کرده است.
در حیاط پشتی خانه نهنگی تودشک غیر از اتاق‌ها و راهروهایی که از حیاط اصلی راه دارند سه اتاق _ انباری، کاهدان و محل نگهداری چهارپایان – موجود می‌باشد. خانه دارای یک آب‌انبار است که مخزن آن زیر اتاق شاه‌نشین جبهه شمالی است و راه دسترسی آن توسط ۷ پله از حیاط اصلی در نظر گرفته‌شده است. یک بادگیر چهار طرفه هوای تازه را به سمت مخزن که عمق تقریبی آن حدود سه متر می‌باشد، هدایت می‌کند. این آب‌انبار هنوز فعال بوده و آب آن از چشمه‌های برز آباد به‌وسیله تانکر تأمین می‌شود.
