برج خطیره فارفان

روستای فارفان در بخش بن رود و در ۲۰ کیلومتری شهر ورزنه و ۱۰ کیلومتری قلعه تاریخی قورتان واقع است. این روستا در دوره‌های مختلف تاریخی از اهمیت و موقعیت خاصی برخوردار بوده است. در کتاب ((تاریخ اصفهان و ری)) می‌خوانیم:

((در زمان دیلمیان دو بلده حاکم‌نشین مخصوص در اصفهان بوده است. اول فیروزان لنجان در دو طرف زاینده‌رود و دوم فارفان آن رودشت که شهری نامی و بلوکات رودشتین، جرقویه  و قهپایه از توابع آن قصبه گران‌مایه بوده است.))

همچنین در کتاب ((فرهنگ جامع نام‌ها و آبادی‌های کهن اصفهان)) می‌خوانیم:

((در فارفان صحرایی است به نام باغ کوشک و یک ساختمان گلی بزرگی که تا چند سال پیش باعظمت و وجاهت وجود داشت. وقتی آن را می‌دیدی، می‌پنداشتی که جزء عظیمی از امارتی جسیم و حجیم بوده است و چنین می‌نمود که کوشکی بوده است. این صحرای وسیع هم باغی منسوب به آن کوشک که نامش مانده و خود ازمیان‌رفته است و وقت و بی‌وقت که من این عمارت جسیم را می‌دیدم دائماً از آن فر ریخته و کوچک‌تر شده بود و می‌رفت که یکسره نابود شود.))

برج خطیره فارفان در مقطع هشت‌ضلعی بناشده که قطر داخلی آن ۸ متر و دارای ارتفاع ۱۶ متر بوده است. این بنای باشکوه همان‌گونه که از نامش برمی‌آید برج یادبودی بوده که احتمالاً ۲ قبر از بزرگان سلجوقی را در برداشته است. این بنا از  بناهای نادر تاریخی استان اصفهان می‌باشد که متأسفانه بخش عظیمی از آن براثر تخریب عمدی فروریخته است.  اکنون تنها یک‌چهارم آن باقی‌مانده است. بخش باقی‌مانده دلالت بسیار خوبی بر عظمت و معماری باشکوه آن دارد. برج خطیره کاملاً شبیه به هشتی یک‌خانه اجراشده اما در ابعاد بسیار بزرگ. هشت ستون  قطور با چرخشی منظم اضلاع بنا را تشکیل می‌دهد.

در چرخش اضلاع، ضلعی که کاملاً به‌طرف قبله است، تبدیل به محراب شده که با مقرنس‌کاری تزیین یافته است. دستگاه راه‌پله آن  از داخل برج شروع می‌شده و پس از نیم دور چرخش دور برج به ارتفاع ۹ متری می‌رسیده. که در این ارتفاع، ما راهرویی را می‌بینیم که دور برج می‌چرخیده است. سپس به پشت‌بام سازه که گنبدی بسیار زیبا بوده راه پیدا می‌کرده است.  راهرور در چرخش خود دور برج در هر ضلع دارای پنجره‌ای روبه‌داخل و بیرون بوده، که با این وصف ۸ پنجره باز وظیفه تأمین نور و تهویه هوای برج را بر عهده داشته است.

برج خطیره فارفان بنای بسیار با ارزشی است که می‌توان آن را هم‌ردیف برج خرقان قزوین تلقی کرد.  این درحالی‌که است که کاملاً مورد بی‌مهری و فراموشی قرارگرفته است.

تهیه و تنظیم: احمد شهباز ورزنه