تاریخ دقیقی از زمان احداث برج کبوترخانه اژیه در دسترس نیست، ولی با توجه به قدمت شهر اژیه و آنچه از قدمت سایر برجهای آن و همچنین سخن پیران شهر برمیآید، مجموعه در دوران متأخر اسلامی بناشده است.
برخی از کشاورزان به نیت بهبود اوضاع کشت و کار خود کبوتر خانهای ساخته و آنها وقف اماکن متبرکه مینمودند اند. درآمد حاصله از برجهای موقوفه صرف حسینیه اژیه میشده است. مجموعه برجهای کبوتر اژیه دارای پلان دایرهای و مخروطی شکل است و هرکدام مساحتی در حدود ۵۰ مترمربع را دربرمی گیرد. مجموعه از نوع برجهای گروه ۴، در طبقات همکف و اول به شکل منشور با مقطع چندضلعی است که در طبقه اول بهوسیله جرزهایی به استوانه خارجی متصل شدهاند.
ارتفاع متوسط برجها در حدود ۱۴ متر و طول استوانه خارجی ۸ تا ۹ متر است. مصالح بکار رفته خشت خام و گل میباشد. برجها در حدود ۵۶۰۰ کبوتر را در خود جای میداده که دسترسی کبوتر از طریق فلفلدان های تعبیهشده در بخش فوقانی میسر می شود. برجهای ۱ و ۲ و ۳ دارای ۹ فلفلدان و برج ۴ دارای ۱۳ فلفلدان میباشد که همگی آنها بهصورت مخروبه درآمدهاند. برج موقوفه شماره ۴ دارای ابعاد بزرگتری است ولی به شیوه سه برج دیگر بناشده است. با توجه به حجم کوچک برجها تعداد فلفلدانها با ابعاد برجها متناسب نیست.
مشخصات آب انبار شهیدان: آب انبار شهیدان با استناد به گفته افراد مسن و مطلع شهر اولین آب انبار ساخته شده در هرند میباشد که با توجه به کتیبه موجود در آب انبار جول آباد که دومین آب انبار هرند…
مشخصات خانه تقوی: خانه تقوی بهصورت گودال باغچه و در دو اشکوب بنا شده است و آب قنات روستا از میان گودال باغچه میگذرد و فضاهای اصلی شامل تالار سه دریها، مطبخ و غیره در چهار جبهه بنا واقع شدهاند.…
مشخصات آب انبار دربه هرند: تاریخ آب انبار دربه با استناد به تاریخ آجری حک شده بر روی گنبد آب انبار مربوط به سال ۱۳۷۶ ه ق است. این بنا چهارمین و آخرین آب انبار ساخته شده از نظر تاریخ…